گل یاس

ياس

آنچه كه تحت عنوان ياس مورد بحث و گفتگو است، همگی از خانواده اولئاسه(Oleaceae) و دارای تعداد زيادی جنس، گونه و واريته می باشد. برخی از آنها به نام ياس يا ياس خوشهای، ياس ايرانی، ياس پرپر، ياس سفيد و... ناميده میشوند، در اين قسمت تعدادی از آنها معرفی میشوند.

ياس زرد (Forsithia) :

http://emruzi.com/up/uploads/138909561521011.jpg



اين گياه درختچهای است كه گلهای آن قبل از ظهور برگها شكوفا شده و در تمامی خاكها به خوبی رشد و نمو میكند. اين جنس دارای گونههای متعددی است از جمله:

1- ياس زرد مجنون (F. Suspensa) :

اين درختچه بومی چين و ژاپن می باشد. شاخههای آن آويزان و باريك و معمولاً قوسی شكل و خوابيدهاند. اگر شاخههای آن با خاك تماس يابد ريشههای فرعی نابجا توليد كرده و نهال جديدی را به وجود میآورد، هرگاه در كنار درخت ديگری كاشته شود از ان بالا میرود. گلهای آن در مناطقی با زمستانی سرد در اوائل بهار به رنگ زرد طلائی در تمام طول شاخهها شكوفا مي شوند. در مناطقی كه زمستانهای سرد وجود ندارد گياه به طور نامنظم گل داده كه زيبائی خاصی به همراه دارند.

دورگهائی از انواع گونههای ياس زرد به دست آوردهاند(F.Intermedia (F. SXF. Viridissima) كه در برخی از آن ها برگها پهن با كركهای ريز می باشند، گلهای آن زرد طلائی بسيار قشنگ است. ازدياد اين گياه توسط قلمه برگدار و قلمه خشبی بدون برگ، خوابانيدن شاخهها صورت میگيرد. اين گياه نياز به محلهای آفتابی و سايه آفتاب داشته و برای تزئين سطوح بزرگ، كوچك بطور تك بوتهای يا تودهای از نظر تركيب رنگ همراه با به ژاپنی به كار می رود. همچنين كنار ديوارها، داربستها، باندهای وسيع گلكاری در خيابانها، بلوارها، پاركها با طرحهائی تزئينی كاشته میشوند. در برخی موارد به عنوان چپر مورد استفاده قرار میگيرد.

2-ياس خوشهای (Syringa):

اين گياه به صورت درختچه يا درختانی پاكوتاه است. به طور كلی به نام ياس خوشهای معروف و بومی عربستان و رومانی میباشد. برگهای آن غير دائمی و گلهای آن به رنگ سفيد، بنفش، صورتی و قرمز تند می باشند. گلها با عطر دلپذير در اواخر فروردين و ارديبهشت شكوفا میگردند، برخي از آنها پرپر و برخی كم پر میباشند.

http://emruzi.com/up/uploads/138909658318892.jpghttp://emruzi.com/up/uploads/138909658326323.jpg

ياس خوشهای دارای واريتههای مختلفی مانند: ياس پرپر(S.Vulgaris var: plena)ياس بنفش(S.V. violaceae) ياس سفيد (S.V. var: alba) است و به طور كلی محلهای آفتابی را دوست دارد. اين گياه از نظر تزئينات به صورت تك درختچه يا بصورت تودهای در فضاهای بزرگ، باندهای خيابانها و بلوارها كاربرد دارد. ازدياد ياس خوشهای توسط پاجوش يا به صورت پيوند روی پايه برگ نو و زبان گنجشك (به طريقه پيوند شكمی) انجام میگيرد. همچنين از طريق خوابانيدن شاخهها و قلمههای نيمه خشبی در برخی از گونهها عمل تكثير صورت میيابد.

ديگر از انواع ياسها، ياس سفيد (Jasminum officinalis) است كه بومی چين و هندوستان می باشد. گلهای آن سفيد، معطر و از خرداد الی مهر ماه ظاهر میگردند.

ياس رازقی (J.Sabac var. trifoliate): درختچهای با ساقههای رونده است كه در سرزمين اصلی خود هندوستان به طول 3 الی 4 متر میرسد. دو جنس اخير نسبت به سرما حساس و لازم است زمستان در گلخانه يا محلهای گرم نگاهداری شوند. از اين جهت اكثراً در گلدان پرورش داده میشوند.

درختچهای هميشه سبز يا تقريباً هميشه سبز، بسيار پرشاخه، با شاخههای نسبتاً ايستاده و رو به بالا، به ارتفاع 1.5 تا 2 متر. برگها مركب، سه، پنج و يا به ندرت هفت برگچهای، برگچهها تخم مرغی يا بيضوی تا مستطيلی، نوك كند يا نوك تيز، با سطح فوقانی سبز تيره و سطح تحتانی كم رنگتر. گلها زرد، لولهای، با لولهای به طول 1 سانتیمترو پهنكی به عرض 1.5-1 سانتیمتر، در گلآذين گرزن انتهايی يا به صورت منفرد. اين درختچه پرشاخه و سبز رنگ با گلهای فراوان زرد رنگ خود زيبايی خاصی دارد. اغلب میتوان آن را به صورت منفرد يا تودهای كاشت و گاهی نيز در پرچينها از آن بهره گرفت. اين گونه علاوه بر ايران كه در ناحيه ايرانو - تورانی به صورت كاشته شده ديده میشود در افغانستان، غرب سينا، كوههای هيمالايا و هندوكش نيز میرويد.