تاریخچه پارس خودرو - The History of ParsKhodro

در روزگاری که خیلی ها به دنبال واردات بودند، بازرگانی به نام جعفر اخوان نمایندگی شرکت جیپ آمریکا را در سال1335 به دست آورد و در گام اول اقدام به واردات جیپ ویلیز کرد، خودرویی یادگار دوران جنگ جهانی دوم که به دلیل قابلیت های کاربردی و دوام بالا، در سال های بعد از جنگ نیز تولید آن ادامه پیدا کرد. هر چند اخوان با واردات آغاز کرد اما ایده تولید در سر داشت و با چنین دیدگاهی در سال1338 کارخانه «شرکت بازرگانی جیپ» را برای مونتاژ این محصول در کیلومتر9 جاده مخصوص کرج به ثبت رساند تا آغازگر راهی باشد که بعدها ایران ناسیونال(در سال 1341) و شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران-سایپا(در سال1344) در مسیر آن قدم گذاشتند.
در گام اول شرکت بازرگانی جیپ ، تولید جیپ ویلیز را با تغییر نام به جیپ شهباز در سال1338 آغازکرد و به دنبال آن وانت سیمرغ به عنوان یک بارکش پرقدرت در همان سال تولیدشد. انتخاب این محصولات برای بازار آن دوران ایران انتخابی هوشمندانه بود، چراکه با توجه به وضع راه های کشور، یک خودروی دو دیفرانسیل شاسی بلند، بهترین خودروی ممکن برای رفت و آمد در ایران بود. آینده نشان داد انتخاب این دو محصول کاملاً صحیح بوده است چراکه این دو خودرو در حدود سه دهه روی خط تولید این شرکت قرارداشتند و در این مدت در مقابل هجوم خودروهای وارداتی به خوبی مقاومت کردند. با تولید خودروهای لندروور توسط شرکت مرتب در سال1341، جیپ به خودروی وزارتخانه ها و به ویژه وزارت بهداری، آب و برق تبدیل شد.
خودروهای شاسی بلند و وانت هرچند فروش خوبی داشتند اما بازار خودروی کشور در دهه40 شمسی تشنه خودروهای سواری بود و با چنین بازاری، تمرکز روی خودروهای شاسی بلند نمی توانست آینده شرکت را تأمین کند. با این دیدگاه، جعفر اخوان باردیگر مذاکره با گروه AMC یا همان American Motors Corporation را آغازکرد. اخوان در مذاکرات موفق شد امتیاز مونتاژ خودروی رامبلر را از این شرکت بگیرد و در سال1346 این خودرو را با نام شاهین به عنوان مدل پایه و آریا به عنوان مدل با امکانات بیشتر به بازار عرضه کرد. این دو خودرو هرچند در مقابل خودروهای شورولت و فوردهای وارداتی از آمریکا حرف چندانی برای گفتن نداشتند اما به سبب مونتاژ داخل کشور، قیمت شان پائین تر بود و به دلیل دوام بالا مورد استقبال قرارگرفتند. در همین سال خودروی شاسی بلند دیگری به نام جیپ آهو به خط تولید شرکت اضافه شد. به این ترتیب شرکت سهامی جیپ ایران در میان تولیدکنندگان داخلی که البته کم شمار هم بودند در جایگاه سازنده خودروهای لوکس قرارگرفت و قشر پردرآمد را به عنوان خریداران خود انتخاب کرد.

خودروهای تولیدی این دوره هرچند با استقبال بازار مواجه شد اما شمارگان آن آنقدر بالا نبود که بتواند ایده های اخوان را برآورده کند. در سال1347 درحالی که آریا2802 دستگاه و شاهین1742 دستگاه و انواع مختلف جیپ در حدود2000 دستگاه عرضه شده بودند. اخوان به دنبال خودرویی بود که بتواند با خودروهای لوکس وارداتی نیز رقابت کند و این جا بود که در اوایل دهه50 مذاکرات با جنرال موتورز را آغاز کرد. محصولات جنرال موتورز و به خصوص مدل های شورولت پیش از این نیز به ایران وارد می شدند و ایرانیان نیز اعتماد زیادی به آن محصولات داشتند اما باور این که بزرگترین شرکت خودروسازی جهان حاضر باشد مونتاژ خودروهایش را در اختیار ایران قرار دهد، در آن مقطع بیشتر به رؤیای شیرین شبانه شبیه بود تا یک واقعیت. با وجود این اخوان به دلیل رابطه ای که با شرکت های خودروساز آمریکایی داشت توانست نظر جنرال موتورز را جلب کند تا سرانجام در اسفندماه1352 جنرال موتورز مشارکت با اخوان را پذیرفت و شرکت جدید با سرمایه اولیه 152میلیون و500هزارتومان تأسیس شد که 45درصد سهام آن در اختیار اخوان، 45درصد در اختیار جنرال موتورز و 10درصد نیز در اختیار بنیاد پهلوی بود. به این ترتیب نام شرکت به «جنرال موتورز ایران» تغییر کرد و عرضه آریا و شاهین پس از فروش بیش از 22هزار و700دستگاه، در سال1353 به پایان رسید تا آغاز دورانی تازه، با گسستن از گذشته اعلام شود هرچند در این میان تولید مدل های شاسی بلند همچنان ادامه داشت.
برای شروع کار، اپل کومودور از محصولات اپل آلمان که از زیر مجموعه های جنرال موتورز بود با نام شورولت رویال2500 و2800 روانه بازار ایران شد. نام شورولت کافی بود تا این خودرو در سال اول عرضه به بازار، بیش از هفت هزار دستگاه بفروش رود و با وجود وزن زیاد موتور که باعث آسیب به جلوبندی خودرو می شد، به عنوان خودرویی با دوام شناخته شود اما اخوان محصولات اصیل تری می خواست و وقتی آمریکایی ها کشش بازار ایران را دیدند پذیرفتند محصولات اصلی جنرال موتورز را راهی بازار ایران کنند و به این ترتیب تولید شورولت رویال در سال1355 به پایان رسید و شورولت نوا و بیوک اسکای لارک(با نام بیوک ایران) به عنوان خودروهای لوکس آن دوران روانه بازار ایران شدند.
موتورهای شش و هشت سیلندر، سیستم تهویه مطبوع، فرمان هیدرولیک، شیشه بالابرهای برقی و گیربکس اتوماتیک، بخشی از امکانات این خودروها بودند و با اتکا به چنین محصولاتی، جنرال موتورز ایران توانست جایگاه خود را به عنوان سازنده خودروهای لوکس در مقابل رقبا حفظ کند. پس از این دو خودرو نوبت به کادیلاک سویل(کادیلاک ایران) رسید. این خودرو لوکس ترین خودروی تولیدی در کشور بود و به طور مستقیم با محصولات لوکس بنز رقابت می کرد. کادیلاک ایران شمارگان تولید کمتر از 500دستگاه در سال داشت اما در اهمیت ورود این خودرو به ایران همین بس که کادیلاک تا پیش از این هیچ گاه اجازه مونتاژ محصولاتش در خارج از آمریکا را نداده بود و ایران نخستین کشوری بود که کادیلاک را خارج از خاک آمریکا تولید می کرد.

شورولت وانت هم در سال1356 به محصولات این شرکت اضافه شد تا در آن مقطع هفت مدل مختلف خودرو به صورت همزمان از سوی جنرال موتورز ایران عرضه شود که نشان از تنوع بالای محصولات این شرکت داشت. همزمان با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، استراتژی بازسازی شرکت با تخصص و اندیشه مهندسان و متخصصان ایرانی بنا نهاده شد. در آبان ماه سال59 نام شرکت ابتدا به شرکت خودروسازی ایران و در دی ماه همان سال به پارس خودرو تغییرکرد. اولین محصول بعد از انقلاب، جیپ توسن موسوم به جیپ فرماندهی بود که با همکاری شرکت ماهیندرای هند تولیدشد. در این دوره که همزمان با دوران دفاع مقدس بود؛ شرکت پارس خودرو به عنوان تنها تولیدکننده خودروهای دودیفرانسیل نقش ارزنده ای را در پشتیبانی موتوری جنگ تحمیلی ایفا کرد و تولید جیپ های توپ دار، فرماندهی، بی سیم دار، مدل های نیسان حمل پول برای بانک ها، نیسان آمبولانس، جیپ صحرا و مدل های مختلف سپند و لندرور از محصولات این سال ها بود.
در سال1363، تولید مجدد خودروهای جنرال موتورز با ورود قطعات7200 دستگاه شورولت و بیوک که ارسال آن پس از انقلاب متوقف شده بود آغاز و این آخرین محموله هم ، تبدیل به خودرو شد و وارد بازار خودرو کشور گردید.
آغاز همکاری با شرکت نیسان ژاپن و تولید خودروی نیسان پاترول در سال1365 نقطه عطف دیگری در پارس خودرو بود.عملیات اجرایی ایجاد خطوط مونتاژ خانواده نیسان در فروردین 65 آغاز شد و در بهمن ماه همان سال،خودروی استیشن 4 درب نیسان پاترل و در آبان ماه 66 مدل هاردتاپ(دو درب) و نیسان پاترول آمبولانسی و در شهریور 67 نیز مدل وانت نیسان آن به بازار عرضه شد.
پارس خودرو که جیپ را محصولی استراتژیک می دانست ، معتقد بود که این خودرو قادر است شالوده تولید را بهبود بخشد بر همین اساس در سال 71 جیپ صحرا را وارد بازار کرد تا خاطره نخستین محصول پارس خودرو همچنان دریادها بماند. نوع هاردتاب این محصول از سال 69 و نوع کروکی آن از سال 74 در سبد محصولات پارس خودرو قرار گرفت.در این زمان تولید محصولات خانواده نیسان پاترول همچنان ادامه یافت و نوع پولرسان آن نیز به سایر مدلها افزوده شدکه بیشتر، مورد توجه نهادهای امدادی و نظامی کشور قرار گرفت .

اجرای پروژه های عمرانی،توسعه ای از جمله احداث تونل زیرگذر ،راه اندازی نیروگاه برق و احداث تاسیسات تصفیه فاضلاب صنعتی اقدامات دیگری بود که در این دوره انجام شد. در سال1374 سایپا ادامه تولید رنو5 را که برای بیش از دو دهه در خط تولید داشت، به پارس خودرو پیشنهاد کرد و پارس خودرو نیز این پیشنهاد را پذیرفت. پیش فروش این خودرو با استقبال بسیار خوبی از سوی خریداران مواجه شد. تولید رنو5 با نام جدید سپند و شمارگان پائین ادامه داشت تا سرانجام پارس خودرو در جریان خصوصی سازی سال1378 با فروش 51 درصد از سهام خود در مالکیت سایپا قرارگرفت. قرار گرفتن در زیر چتر حمایتی سایپا، هرچند پارس خودرو را از شرکتی مستقل به یکی از شرکت های زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا تبدیل کرد اما این اقدام که با تولید پراید و تکمیل بخشی از ظرفیت های خالی شرکت همراه شد توانست قسمتی از مشکلات مالی این شرکت را رفع کند. در سال1380، نیسان پیکاپ دو کابین و ماکسیما به عنوان لوکس ترین خودروهای مونتاژی در ایران به خط تولید پارس خودرو اضافه شد و رنو5 هم با بهره گیری از موتور پراید و با نام PK (مخفف حروف آغازین نام پارس خودرو) به تولید رسید. در همین سال پارس خودرو خودرویی خوش نقش به نام پاترل سافاری را به بازار عرضه کرد، همچنین در سال 1381 رونیز و در سال 1382 سرانزا به خودروهای تولیدی پارس خودروملحق شدند تا پارس خودرو همچنان به عنوان با کیفیت ترین خودرو ساز کشور به حیات خود ادامه دهد. در سال 83 خط رنگ متمرکز شرکت با آخرین استانداردهای روز دنیا تکمیل و راه اندازی شد،این خط موجبات تولید انبوه را در پارس خودرو فراهم کرد. در سال 84 خودروی pk نیز با اعمال اصلاحاتی در ظاهر آن تحت نام new pk به بازار عرضه شد. . به دنبال آن در همین سال با افزایش جهشی ظرفیت تولید پراید، گام مهمی در جهت افزایش تولید و ایجاد اشتغال برداشته شد. پروژه تندر90 که از سال 83 آغاز شده بود ظرف کمتر از 18 ماه با ظرفیت 15000 دستگاه در سال آماده بهره برداری شد این پروژه که همانند ایجاد یک کارخانه جدید خودروسازی بود حتی فرانسوی ها را نیز شگفت زده کرد. هرچند در ادامه دست اندازهای اصلاح قرارداد از سرعت ورود این خودرو به بازار ایران کاست لاکن سرانجام در سال 86 پارس خودرو ،تندر 90 را روانه بازار کرد که با کیفیت بی نظیرش در دل مشتریان جای گرفت.

بعد از تندر 90 نوبت خودروی مگان بود که در سال 87 روانه بازار شد اين خودروی جديد نمودی از حركت پارس خودرو به سوي تكامل بود. خودروی ویژه معلولین از دیگر اقداماتی بود که در سال 87 در شرکت طراحی و تولید شد. در سال های 1387 و 1388 با افزایش مجدد تولید، سهم بازار داخلی خودروهای سواری و دو دیفرانسیل افزایش یافت. و امکان دوگانه سوز نمودن کلیه محصولات در شرکت فراهم گردیدو ظرفیت سالن رنگ نیز افزایش یافت تا اینکه در سال 89 خودروی تیانا ، ملکه زیبایی و کیفیت،وارد بازار ایران شد خودرویی که از ابتدای تولیدش تا کنون صدر نشین جدول کیفی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران است و در feb2012 برای نخستین بار رتبه برتر رنگینگ جهانی شرکت نیسان ژاپن را از آن خود کرد ،در همین سال پارس خودرو، خودروی قشقایی ،که در زمره محصولات دو دیفرانسیل جدید بود را نیز وارد بازار کرد. در سال1390 علیرغم تحریم های بین المللی و بحران ها و ریسک های تجاری، شرکت توانست علاوه بر رشد تولید ، در زمینه کیفیت محصولات نیز در بین رقبای داخلی سرآمد شناخته شود. در حال حاضر پارس خودرو با تولید محصولات باکیفیت تیانا و نیو پیکاپ از خانواده نیسان و مگان ،تندر90 و پارس تندر از خانواده رنو، سایپا 141و سایپا 131از خانواده سایپا سهم قابل توجهی از بازار تولید خودروی داخل کشور را به خود اختصاص داده است.

به امید بالندگی،توسعه و پیشرفت هر چه بیشتر صنعت خودروی کشور

منبع: وبسایت پارس خودرو