منطقه حفاظت شده ارسباران

http://www.irandeserts.com/file/cms/files/aras.gif
نام انگلیسی : Arasbaran protected area
نام فارسی : منطقه حفاظت شده ارسباران

یكی از مناطق منحصر به فرد حفاظتی زیستی ایران ارسباران نام دارد. ارسباران به عنوان منطقه*ای ویژه به لحاظ پوشش گیاهی و گونه*های جانوری، یكی از مناطق حفاظت شده*ای است كه سال*هاست پروژه*های شكار ممنوع، حفاظت رویشی و دوره*های پژوهشی در آن به اجرا درمی*آید تا از روند تخریبی پوشش گیاهی آن جلوگیری شود و گونه*های در معرض انقراض جانوری به زاد و ولد متعادلی دست یابند.

ارسباران بعد از سپری كردن دوره*های حفاظتی، قابلیت این را پیدا كرده كه بخش*هایی از آن به پارك ملی ارتقاء یابد و در معرض و دسترس علاقه*مندان طبیعت قرار گیرد.
این منطقه زیبای كوهستانی از مناطق رویشی نادر و زیست*كره*ای ارزشمند برای گونه*های كم*یاب جانوری است. ارسباران واقع در حاشیه جنوبی رودخانه مرزی ارس در استان آذربایجان شرقی، با مساحتی برابر با ۸۰۶۵۴ هكتار در سال ۱۳۵۲ حفاظت شده اعلام شد، در سال ۱۳۵۵ نیز به دلیل دربرداشتن زیست* بوم*های گوناگون، ارزش بیولوژیك بسیار بالا و گونه*های گیاهی و جانوری منحصر به فرد، به عنوان ذخیره*گاه زیست *كره شناخته شد.

علاوه بر آن مساحتی حدود ۲۹۰۰ كیلومتر مربع از دامنه*های جنگلی آن به عنوان منطقه رویشی ارسباران با جنگل*های نیمه*مرطوب نشانه*گذاری و تحت حفاظتاست. پوشش جنگلی این رویشگاه در گذشته*ای نه*چندان دور از وسعت بیشتری برخوردار بود. وجود ۱۰۷۲ گونه علفی و ۹۷ گونه چوبی در این منطقه كوچك، نشانه تنوع زیستی گیاهی بسیار زیاد آن است و مهم*ترین مشخصه آن محسوب می*شود.

دامنه ارتفاعی ۲۵۶ تا ۲۸۹۶ متر، بارندگی ۲۷۵ میلی*متر و دمای متوسط سالیانه ۱۰ درجه سانتیگراد، منطقه را دارای اقلیم*های نیمه*خشك و نیمه*مرطوب معتدل كرده است. این منطقه از نظر حفظ ذخایر ژنتیكی از اهمیت فوق*العاده*ای برخوردار است، از جمله گونه*های گیاهی مهم منطقه می*توان «آوری، ممرز، گردو، چنار، كیكم، عاق، زرشك، گیلاس، آلبالو، سرخدار، هفت كول، ارسل، زغال اخته، آلوچه، انار وحشی، زالزالك و ... انواع نعنا عیان، پامچال، آلاله و گراس*ها» را برشمرد. گونه*های مهم جانوری منطقه عبارتند از: بز، پازن، قوچ، میش، گراز، خرس قهوه*ای، گرگ، سیاگوش، روباه، خرگوش، پلنگ، كبك، قرقاول ارسبارانی، هما، انواع شكاری*ها، یله مار، تیرك مار، گرز، مار و... .اما مهم*ترین و كم*یاب*ترین گونه جانوری شناخته شده ارسباران نوعی پرنده نادر به نام «سیاه خروس قفقازی» است كه این منطقه یكی از معدود زیستگاه*های آن به*حساب می*آید. قرقاول ارسبارانی و مارال دو گونه دیگر در معرض خطر انقراض این منطقه هستند كه نسل در خطر آنها با برنامه*های حفاظتی احیاء و جمعیت آنها در حال حاضر آمار مطلوبی دارد.

هماهنگی*های لازم برای انجام طرح ارتقاء منطقه حفاظت شده ارسباران به پارك ملی با دستگاه*های مربوط انجام شده است و با تأیید شورای عالی محیط*زیست بخشی از این منطقه به پارك ملی تبدیل می*شود. با این حساب در آینده*ای نزدیك ارسباران به عنوان بیستمین پارك ملی ایران، كانون توجه گردشگران طبیعت و مركز بهره*برداری موضوعات اكولوژیستی و پژوهشی خواهد بود.

قرار است بخش مركزی آن حدود ۳۹ هزار هكتار به پارك ملی تبدیل شود. وجود آثار ارزشمند تاریخی، همچون «قلعه بابك» «دژ طوماسیاش و كلیسای نارینی» در این محدوده، *ویژگی برجسته این پارك برای جلب گردشگر محسوب می*شود.ضروری است پس از این اقدام فرخنده و پیوستن ارسباران به عنوان بیستمین پارك ملی در فهرست پارك*های ملی ایران، اقدامی هماهنگ از سوی سازمان*ها و نهاد*های ذی*ربط مانند «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری،محیط*زیست، منابع طبیعی و... » صورت گیرد و شرایطی درخور ارتقای این منطقه حفاظت شده، برای علاقه*مندان فراهم شود و اطلاع*رسانی درست و زمینه*های جذب توریست و زیرساخت*های رفاهی آموزشی، می*تواند به معرفی جدیدترین پارك ملی ایران كمك كند تا ارسباران به قطبی در اكوتوریسم بدل شود.

گردآورنده: HEAVENLY
منبع: http://www.irandeserts.com