منطقه شکار ممنوع کرکس

http://www.irandeserts.com/file/cms/files/ard(2).gif
نام انگلیسی: Karkas hunting prohibited area
نام فارسی : منطقه شکار ممنوع کرکس

کوههای بلند و تودرتوی کرکس با دره*های پر پیچ و خم و سرسبز آن، مجموعه زیبایی را پدید آورده که همسایگی آن با کویر، زیبایی آن را دو چندان ساخته است.
کوهستان کرکس، با آن همه گستردگی و بلندی، و با آن همه عظمت و اهمیت چنان که باید و شاید شناخته شده نیست. متأسفانه اطلاعات مربوط به شرایط طبیعی این توده عظیم کوهستانی به ویژه اقلیم، پوشش گیاهی و حیات وحش آن بسیار اندک می باشد. بسیاری از دانش*پژوهان و دوستداران جای جای این مرز و بوم به ویژه عزیزان دانشجو در رشته های علوم طبیعی ، می توانند موضوع پژوهش های میدانی و تحقیقات دانشجویی خود را این طبیعت بکر قرار دهند و کرکس را از یاد نبرده و در جهت شناخت بهتر و بیشتر آن همت گمارند.

کوهستان کرکس
یکی از مهمترین چهره*های ناهموار طبیعت ایران رشته کوههای مرکزی است که به صورت دیواره*ای بلند و گسترده و به طول صدها کیلومتر از استان همدان در جهت جنوب شرقی تا شیرکوه در یزد و نهایتاً تا ناحیه بلوچستان کشیده شده است. کوهستان بلند و پرآوازه کرکس، بخشی از نیمه شمالی رشته* کوههای مرکزی ایران است که از شمال غربی شهرستان کاشان تا جنوب شرقی شهرستان نطنز ادامه دارد. کوه کرکس حاصل گدازه*هایی است که از راه شکاف*های موجود در سطح زمین به بیرون راه یافته اند.
ویژگیهای منطقه
موقعیت طبیعی
منطقه شکار ممنوع کرکس، بخشی از جنوبی*ترین منطقه کوهستانی کرکس است که شهر نطنز در دامنه شرقی آن قرار داشته و راه ارتباطی این شهر به کاشان و اصفهان به ترتیب از شرق و جنوب آن می*گذرد. این منطقه از سمت جنوب شرقی به کویر بزرگ اردستان و از سمت غرب و جنوب غربی به بیابانهای حدفاصل شهرهای اصفهان و میمه مشرف است.
موقعیت جغرافیایی
منطقه مورد نظر در حدفاصل ۳۳ درجه و ۲۵ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۴۰ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۲۵دقیقه تا ۵۲ درجه طول شرقی از نصف*النهار گرینویچ قرار دارد.
مساحت
سطح زیر پوشش کوهستان کرکس در استان اصفهان بالغ بر ۳۰۰ هزار هکتار است که ۷/۹۷ هزار هکتار آن به عنوان منطقه شکار ممنوع انتخاب و اعلام شده است.
شرایط اقلیمی
آگاهی از شرایط اقلیمی هر محل مستلزم وجود ایستگاههای هواشناسی است که این منطقه کوهستانی فاقد آن است. آنچه درباره منطقه کرکس می*توان گفت این است که این منطقه جزو مناطق خشک و نیمه خشک با میانگین دمای سالانه ۵ تا ۱۵ درجه سانتی*گراد بوده و میزان بارندگی آن بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیمتر است.
بلندی از سطح دریا
منطقه شکار ممنوع کرکس شامل کوه معروف کرکس و منظومه*ای از ارتفاعات پیرامون آن است که بلندترین آنها عبارتند از:
کرکس ۳۸۹۵
غلبه شاه ۳۴۹۳
لالیوان ۳۳۵۰
ارشد ۳۱۹۹
قلعه تایین ۲۷۰۰
کمرسیاه ۳۶۳۰
زیرپل ۳۶۳۰
هشاش ۳۲۱۰
ریزنده ۲۹۸۰
کش قبله ۲۶۰۰
پیشینه حفاظت از منطقه
این منطقه از شهریور ماه سال ۱۳۷۱ تاکنون با عنوان « شکار ممنوع » تحت کنترل و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. مسؤولیت اصلی و مستقیم نظارت بر این منطقه به عهده اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان می*باشد که بدین منظور یک واحد محیط بانی در شهر نطنز احداث شده است.
پوشش گیاهی
قله های کوهستان کرکس به علت ارتفاع زیادی که دارند تقریباً در نیمی از سال پوشیده از برف بوده و منبع اصلی چشمه*های متعددی است که در دامنه**های این کوهستان جریان دارند.
دامنه*های کرکس به دلیل وجود منابع آب کافی و نیز اعتدال شرایط اقلیمی و رویش انواع گیاهان مرتعی، زینتی و تجاری در ردیف مراتع نسبتاً خوب منطقه و کشور است.پوشش گیاهی منطقه بیشتر شامل گیاهان بوته*ای ( انواع گندمیان، درمنه، گون، گیاهان دارویی و … ) و درختچه*هایی است که به صورت پراکنده دیده می*شود.
حیات وحش
موقعیت جغرافیایی و شرایط زیستی منطقه کرکس به گونه*ای است که امکان وجود انواع جانوران وحشی اعم از خزندگان، پرندگان و پستاندارانی نظیر کل وبز، قوچ و میش وحشی، آهو، گراز (خوک وحشی )، گرگ، شغال، روباه، کفتار، گربه وحشی، پلنگ، تشی، پایکا ( نوعی موش صحرایی که در ارتفاعات زیست می*کند ) و غیره در آن وجود دارد.
بر اساس گزارشهای موجود، هم اکنون مواردی از آنچه نام برده شد به ویژه کل و بز، قوچ و میش وحشی، گراز، گرگ و پایکا در منطقه قابل مشاهده و بررسی است. منطقه کرکس، در صورت حفاظت کامل از آن می تواند در شمار بهترین و مستعدترین مناطق حفاظت شده کشور قرار گرفته و بهترین نمونه*های جانوران وحشی را برای استفاده پژوهشی و آموزشی عرضه نماید. هم اکنون دامنه*های کرکس به ویژه دره*های پردرخت آن محیط مساعدی برای تکثیر گراز شده است. در سالهای اخیر به لحاظ وجود جمعیت فزاینده گرازها خسارتها و هراس زیادی متوجه روستاییان منطقه شده بطوری که اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان ناگزیر گردیده از طریق صدور پروانه شکار برای اقلیتهای دینی و یا معدوم نمودن گرازها به کمک میرشکاران محلی، اقدام به تعدیل جمعیت این حیوان بنماید.
قابلیتهای منطقه
منطقه کرکس علاوه بر ارزشهای زیستی (بیولوژیک) به دلیل برخورداری از شرایط آب و هوایی مساعد و دامنه*های سرسبز خود محل استقرار باغها و روستاهای خوش آب و هوایی است که تعدادی از آنها مانند ابیانه، هنجن، فریزهند، بیدهند، طامه و اوره برای دوستداران طبیعت ایران کاملاً آشنا و شناخته شده*اند. این روستاها هرسال و در فصلهای بهار و تابستان پذیرای جمعیت زیادی هستند که از شهرستانهای کاشان و نطنز به دیگر نقاط کشور مهاجرت نموده و در آنجا سکونت گزیده*اند.اینان هر سال در فرصتهای مناسب به شهر و دیار خود بازگشته و برای چندین روز و حتی چندین ماه از امکانات طبیعی محل استفاده می*نمایند.
جاذبه*های طبیعی و حتی انسانی منطقه کرکس به حدی است که حتی در سایر نقاط نقاط کشور نیز دوستداران خاص خود را دارد. روستای قدیمی ابیانه با موقعیت طبیعی چشم*نواز و نیز معماری و فرهنگ منحصر به فرد خود از جمله دیدنی*ترین نقاط کشور است که در یکی از زیباترین دره*های واقع در دامنه کوهستان کرکس قرار دارد.
با توجه به قابلیتهای یادشده، منطقه زیبا و کوهستانی کرکس در صورت مدیریت و حفاظت ـ به مفهوم واقعی آن ـ می*تواند محل مناسبی برای انجام کارهای تحقیقاتی، آموزشی، فرهنگی و تفریحی باشد.
اهداف حفاظت از منطقه
منطقه کرکس با توجه به شرایط خاص جغرافیایی و زیستی موجود در آن از قابلیتهای زیادی برای حفاظت از پوشش گیاهی و جانوری غنی و متنوع برخوردار است و بی*توجهی به آن به ویژه از نظر انقراض گونه*های جانوری می*تواند جبران ناپذیر باشد.
بخشهایی از این منطقه به ویژه برخی دامنه*های واقع در ارتفاعات بالای ۲۰۰۰ متر آن هم اکنون در شمار دست نخورده*ترین مناطق طبیعی کشور است که تا این زمان به علت دشواربودن دسترسی به آنها از دخالتهای انسانی به دور مانده*اند.
البته طی سالهای اخیر در نتیجه رونق فعالیتهای معدنی در منطقه٬ جاده*هایی در گوشه و کنار آن احداث گردیده که این جاده*ها دسترسی برخی افراد و گروههای ناآشنا و بی*علاقه به طبیعت را به منطقه ممکن ساخته یا خواهند ساخت. اساساً گسترش فعالیتهای انسانی در مناطق طبیعی اعم از جنگلها، مراتع، دریاچه*ها و نظایر آن با تخریب یا آلودگی برای این مناطق همراه است مگر آنکه این فعالیتها در چهارچوب قوانین صورت گرفته و از طریق برنامه*های حفاظتی، کنترل و هدایت شوند.
منطقه کرکس نیز از این قاعده مستثنی نیست یعنی به موازات توسعه فعالیتهای انسانی و نیز تخلفات ناشی از شکار یا چرای بی*رویه در منطقه، توسعه امکانات حفاظتی آن اجتناب ناپذیر است.
فعالیتهای انسانی در منطقه
قمصر، کاشان، نطنز، اردستان و میمه در زمره بزرگترین مراکز جمعیتی شهری واقع در دامنه*های کوهستان کرکس قرار دارند. شهر کاشان مهمترین قطب اجتماعی و اقتصادی منطقه است که فعالیت غالب آن خدماتی و صنعتی است. سایر مراکز شهری صرف نظر از برخی فعالیتهای کارگاهی و خدماتی موجود در آنها عمدتاً بافتی روستایی داشته و اقتصاد آنها مبتنی بر باغداری، دامداری و برخی فعالیتهای کارگاهی و معدنی است.
کلام آخر اینکه در حال حاضر آنچه وضعیت و امنیت منطقه کرکس را تهدید می*نماید در وهله نخست مربوط به فعالیتهای معدنی و تخلفات ناشی از شکار غیر مجاز و در مرتبه بعد مربوط به تعلیف غیر مجاز و بوته*کنی است که البته این مساله با کاهش بسیار شدید دامداری در روستای اوره ، در بخش های مرتبط با این روستا استثنا می شود.
فعالیتهای معدنی، تعلیف و بوته*کنی معمولاً توسط افراد بومی صورت گرفته و لیکن شکار غیر مجاز موضوعی است که هم از ناحیه افراد محلی و هم توسط افراد غیر بومی محیط زیست منطقه را تهدید می*نماید.
حفاظت از منطقه کرکس نیز در وهله اول مستلزم شناسایی کامل منطقه و در مراحل بعدی، شناسایی عوامل تخریب و اجرای برنامه*های حفاظت و کنترل است. در شرایط کنونی به نطر می*رسد که تبدیل این منطقه به منطقه حفاظت شده راه را برای حفاظت کاملتر آن هموار سازد.

http://www.irandeserts.com/file/imag...83fa63acc.jpeg

گردآورنده: HEAVENLY
منبع: http://www.irandeserts.com