مراحل رشد کودک تا 2 سالگی و عوامل مؤثر بر آن

اولین دوره رشد از بدو تولد شروع می شود و تا سن دو سالگی ادامه می یابد.

وزن طبیعی نوزاد چند کیلوگرم است؟
وزن نوزاد به طور متوسط 3.375 کیلوگرم است و بین 2.025 تا 3.825 کیلوگرم در نوسان است. نوزاد پس از خروج از بیمارستان بین 130-112 گرم از وزن خود را از دست می دهد. این کاهش وزن در اثر اتلاف انرژی برای مقابله با دنیای خارج از رحم بروز می کند و معمولاً بی ضرر می باشد.

اندازه قد نوزاد معمولاً چند سانتیمتر است؟
قد نوزاد در ابتدای تولد معمولاً 51 سانتی متر است. برای اندازه گیری قد نوزاد بهتر است هنگام خواب، اندازه گیری شود در اولین ماه تولد، 2 تا 3 سانتیمتر به طول قد نوزاد افزوده می شود.

تناسب بین اندام های نوزاد با فرد بزرگسال چگونه است؟
تناسب بین اندام های نوزاد با فرد بزرگسال متفاوت است. برای مثال نسبت طول سر نوزاد به بدن او به اندازه 4/1 است در صورتی که نسبت طول سر فرد بزرگسال به نسبت طول بدن او 7/1 می باشد. نسبت طول دست و پا، بازو و تنه نوزاد نسبت به طول قد او کوچکتر است و همین عدم تناسب، موجب ضعف هماهنگی اندام کودک حتی در یک دو سال اول زندگی می گردد.

فعالیت های حرکتی نوزاد چگونه انجام می گیرد؟
فعالیت های حرکتی نوزاد در حالت بیداری کامل انجام می گیرد و به دو دسته تقسیم می گردند. دسته اول بازتاب هایی نسبت به محرک های مخصوص و دسته دوم حرکات غیر بازتابی؛ که در نهایت در واکنش های کودک نسبت به محیط به کار می رود.

فعالیت های حرکتی نوزاد چگونه انجام می گیرد؟
نوزاد انسان برای سازگار شدن با محیط، قابلیت های بسیاری از خود نشان می دهد. نوزاد می تواند ببیند، بشنود، نسبت به بو و مزه واکنش نشان دهد، ولی چگونگی استفاده از این توانایی ها را به تدریج یاد می گیرد و در مقابله با مسایل، توانا می شود. نوزاد در انجام کارهای ارادی سخت ناتوان است و در ابتدای تولد بسیاری از کارهای او از طریق بارتاب های ساده انجام می گیرد و بیشتر جنبه تصادفی دارد و هدفمند نیست. در ارزیابی رشد شناختی – ادراکی فرد مورد آزمایش باید از حضور محرک در محیط آگاه باشد و تفاوت بین منبع مختلف محرک را تشخیص دهد. ولی در مورد نوزاد، نمی توان از طریق پرسش و پاسخ توانایی شناختی و ادراکی وی را تشخیص داد.

رشد عاطفی نوزاد چگونه است؟
عاطفه، عبارت از تصورات ذهنی مربوط به اندوه و شادی است و معمولاً در فردی که آن را تجربه می نماید ممکن است شناخته شود.
این قبیل حالات درونی همیشه نشانه یک نوع احساس نمی باشد. در نوزادان دو نوع از عواطف مشاهده شده است، نوع اول دیسترس یا اندوه که آن را عاطفه منفی و نوع دوم رضایت و خشنودی است که جزو عواطف مثبت محسوب می شود.

رشد اجتماعی نوزاد چگونه است؟
کودک به طور انفعالی یا (کنش پذیر) شیر می خورد، می خوابد، گریه می کند و مواد زاید را دفع می نماید، خندیدن و سایر بازتاب ها اثرات متعامل اجتماعی به عنوان واکنش خود به خودی در برابر فعل و انفعالات فیزیولوژیکی در نوزادان مشاهده شده است. در بعضی بررسی ها و مشاهدات نزدیک از نوزادان کمتر از یک ماه تحت شرایطی خنده نوزادان به عنوان بازتابی در برابر محرک های اجتماعی تأیید گردیده است. هنگامی که خندیدن نوزاد به آسانی میسر نگردد و یا دیده نشود نوازش کردن یا ترشرویی می تواند موجب بروز واکنش در نوزاد گردد. بازتاب های اجتماعی نوزاد می تواند ارتباط بین کودک و والدین را تقویت نماید.

رشد جسمانی کودک دوساله چگونه است؟
رشد جسمانی و نمو اندام های بدنی او بستگی به عوامل ارثی و محیطی دارد. کودکی که به اندازه کافی غذا دریافت نکند، رشد طبیعی نخواهد داشت و معمولاً از کودکی که دسترسی به تغذیه کافی دارد ضعیف تر و دارای اندامی کوچکتر می باشد. در مورد عامل ارثی کار چندانی نمی توان کرد ولی تغذیه و بهداشت مادر در زمان بارداری، نرمش و حرکات ساده ورزشی تا اندازه ای در رشد جسمانی مؤثر است. رشد جسمانی در تمام ماه ها یکسان نیست.

وزن کودک در طول دو سال تولد چگونه تغییر می کند؟
در چهار ماه اول تولد، وزن کودک تقریباً دو برابر می شود و به طور متوسط به 220/6 تا 720/6 کیلوگرم می رسد. در خاتمه سال اول او سه برابر شده و به طور متوسط به 96/8 کیلوگرم می رسد. در طول دوران دومین سال رشد، وزن کاهش می یابد و این کاهش وزن به علت فعالیت های حرکتی و دویدن و راه رفتن بروز می کند.

طول قد کودک در آخر دوره دو ساله به طور متوسط چند سانتیمتر است؟
در خاتمه سال دوم فقط حدود 10 سانتیمتر به قد کودک اضافه می شود که روی هم رفته به طور متوسط طول بدن کودک به 83 تا 88 سانتیمتر می رسد.

دندان ها از چند ماهگی نمایان می گردند؟ در پایان دو سالگی چند دندان نمایان شده است؟
اولین دندان هایی که نمایان می گردند دندان های (ثنایا) نامیده می شوند که از وسط فک بالایی جوانه می زنند. آغاز نمایان شدن دندان ها بین 6 تا 8 ماهگی است. در خاتمه 2 سالگی بین 16 تا 20 عدد دندان شیری نمایان شده است.

رشد حرکتی کودک دو ساله به چند گروه تقسیم می گردد؟
1- مهارت های حرکتی ویژه
2- مهارت های حرکتی تکاملی

مهارت های حرکتی ویژه را تعریف کنید؟
مهارت هایی هستند که با یادگیری در ارتباط اند. این یادگیری ها عبارت از تغییرهایی در رفتار هستند که در نتیجه تمرین حاصل می شوند و بستگی به خصوصیات محیطی دارند که تمرین در آن اجرا شده است. مهارت های حرکتی ویژه مهارت هایی هستند که اکتساب آنها بستگی به یادگیری دارد.

مهارت های حرکتی تکاملی را تعریف کنید؟
مهارت هایی هستند که ابتدا بستگی به تغییرات رشدی ارگانیستی دارد که می خواهد آن حرکت را انجام دهد. این تغییرات رشدی ارگانیسم تا آنجا که محیط اجازه دهد به طور خود به خود در فرد پدیدار می گردد. حرکات اولیه کودک ابتدا با استفاده از اندام و عضلات بزرگ بدن شروع می شود و تقریباً تمامی بدن او را به حرکت می آورد. وقتی بازوها به حرکت می آیند دست ها و پاها با هم حرکت می کنند. با رشد حرکت، عضلات کوچک و ظریفتر نیز به کار گرفته می شود. رشد عضلات بدن کودک ابتدا از نزدیکترین عضلات به طرف سر شروع شده، به سایر اندام ها ادامه می یابد.

رشد ادراکی در کودک دو ساله چگونه است؟
رشد ادراکی در این دوران شامل:
درک شنوایی، حس بویایی و چشایی و حواس لامسه می باشد.
1- درک شنوایی:
استعداد شنوایی، از زمان تولد در کودک وجود دارد و با اولین ماه تولد مشخص می گردد.
2- حواس بویایی و چشایی:
حواس بویایی و چشایی فرآیندهای حسی هستند که انرژی محرک خود را به وسیله مواد شیمیایی کسب می نمایند. شواهدی وجود دارد که عکس العمل جنین را نسبت به طعم و بو نشان داده است. همچنین شواهد آشکاری واکنش نوزاد را در برابر طعم و بوی مختلف تأیید نموده است.
3- حس لامسه یا بساوایی :
حس لامسه سریعترین رشد را در کودک دارد. حواس پوستی تجربیات حسی خود را از گیرنده هایی که در پوست بدن وجود دارند کسب می نمایند، چهار نوع مختلف این گیرنده های شناخته شده است که عبارتند از: گرما، سرما، فشار و درد، گیرنده های حسی انواع مختلف محرک ها و حوادثی را که در بخش های مختلف مغز ثبت گردیده دریافت می دارند. این محرک ها یا از طریق مکانیک و یا از طریق موجی تهیه می گردند. نوزادان نسبت به هر یک از چهار نوع حواس پوستی عکس العمل نشان می دهند.

رشد شناختی در کودک دو ساله چگونه است؟
کودک در دو سال اول زندگی، دانستنی های فراوانی درباره خویشتن و محیطی که در آن زندگی می کند کسب می نماید. استعدادهای شناختی به فرآیند این اکتسابات و کاربرد آنها مرتبط می گردد. کسب این قبیل اطلاعات از طریق تکلم و برقراری ارتباطات لفظی با سایر کودکان میسر نمی گردد بلکه بستگی به اثرات متعامل حسی – حرکتی کودک با منابع انگیزه های محیطی دارد و در واکنش هایی که کودک نسبت به دنیای اطراف خود نشان می دهد انعکاس می یابد.

چه عواملی در رشد اجتماعی و شخصیت کودک مؤثرند؟
1- اختلافات فردی در شخصیت
2- بروز واکنش های اجتماعی
3- وابستگی کودک در دو سال اول زندگی.

اختلافات فردی در شخصیت کودک چه تأثیری دارند؟
گرایش و رفتار والدین نسبت به کودک و همچنین تجربیات کودک از محیط، به طور مسلم در رشد کودک مؤثر می باشد. ولی این عوامل به خودی خود نمی توانند رشد شخصیت کودک را کامل نمایند. بررسی های اخیر نشان داده است که عوامل ذاتی کودک صفات ویژه ای در اثرات متقابل با محیط می باشند. بعضی از این صفات ویژه عبارتند از:
- بعضی از کودکان نسبت به سایر کودکان به طور ذاتی فعالترند.
- خواب و خوراک و اتلاف وقت تعدادی از کودکان منظم تر از سایر کودکان است.
- گریه و ناراحتی تعدادی از آنان کمتر از سایرین است.

بروز واکنش های اجتماعی چه تأثیری در شخصیت کودک دارند؟
خندیدن نوزاد یکی از واکنش های مهم اجتماعی است زیرا موجب برانگیختن واکنش بزرگسالان نسبت به کودکان می گردد. اگرچه محرک های مختلفی موجب بروز خنده کودک می گردد ولی صدای انسان توأم با حرکات صورت و سر و گردن بهترین محرک برای خندیدن نوزاد است. در شش ماهگی خندیدن کودک در واکنش به محرک های اجتماعی یک خنده ساده نیست بلکه توأم با فعالیت و بازی می باشد.

وابستگی کودک را تعریف کرده و مهمترین اجزای سیستم وابستگی را نام ببرید؟
عبارت است از سعی و کوشش و جستجوی او برای برقراری رابطه جسمی با افراد بزرگسال. سیستم وابستگی شامل مشاهداتی است که کودک را در معنی بخشیدن به دنیای اطراف خود یاری می دهد، پیوستگی با دیگران را تضمین می نماید و واقعیت ها را در راه های مؤثری هدایت می نماید. مهمترین اجزای سیستم وابستگی عبارتند از: رفتارهای دهانی مانند (مکیدن)، تماشا کردن و به دنبال شیء تماشایی رفتن، گوش کردن، گریه کردن، چنگ زدن.