قلعه اسماعیل آقا

قلعه اسماعیل آقا برفراز کوهی در 18 کیلومتری غرب ارومیه و حاشیه رودخانه نازلوچای قرار گرفته است. این قلعه در نیمه دوم قرن 19 میلادی ساخته شده و بخشی از دیوارها و محل دیده*بانی آن هنوز هم پابرجاست. کاوش*های انجام یافته نشان می*دهد که در جنب قلعه اسماعیل آقا، بقایای بناها و قلعه سنگی دیگری که به دوران اورارتویی مربوط است وجود دارد.در قسمت شمال غربی این کوه دو دخمه به فاصله چند متری از هم در صخره*ای کنده شده*اند. در ورودی این دخمه*ها به شکل چهار گوش است.دیواره*های جانبی و سقف و کف داخل دخمه*ها کاملاً صاف و صیقلی است. به نظر می*رسد این دو دخمه مقبره*های هستند، که به دوران اورارتویی تعلق دارند. در پایین کوه و در قسمت غربی آن سه مقبره دیگر نیز دیده می*شود. این مقبره**ها با سقفی هرمی شکل از سنگ*های رسوبی و لاشه*ای ساخته شده*اند. در داخل یکی از آنها سنگ قبری به این مضمون وجود دارد: «فی شهر ربیع الثانی سنه 1110 در ایام شاه سلطان حسین عباسقلی خان زیاد اقلی بر مناقشه شیخ سلیمان.»در زیر زمین داخل مقبره*ها، مقبره دیگری قرار دارد که به وسیله دریچه*ای از سقف می*توان به آن دست یافت. هر چهار مقبره فوق مربوط به دوره صفوی می*باشند. آثار موجود این کوه مشتمل است بر سه بخش متمایز:یکم- دخمه سنگی اورارتویی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد با حجاری منظم ایوان ورودی، سر در قاب*بندی شده سنگی و اتاقی که طاق*های محراب مانندی دارد و در انتهای آن دخمه*ای است از سنگ یکپارچه تراشیده شده.دوم-بقایای دیواره*ها و مقبره*های دوران صفویه.سوم-آثار قلعه اسماعیل آقا که به دوره قاجاریه مربوطه است. قسمت اعظم دیوارهای آن هنوز پابرجاست، ولی اتاق نگهبانی و سایر واحدهای مسکونی این قلعه خراب شده و آسیب بسیار دیده است. مصالح این قلعه از خشت خام با دیوارهای گلی-چینه می*باشد.سنگ کاظم خان: سنگ کاظم خان یا قیرخلار(محل سکونت چهل نفر)، واقع در شمال شرقی شهر ارومیه و شمال غربی دریاچه ارومیه، صخره*ایست که ارتفاع آن بیش از 350 متر است.دورتا دور این سنگ را با بریدن بدنه آن به شکل راهی در آورده*اند که عرض آن 60 متر و طولش در حدود 500 متر است. تنها راه دستیابی به بالای سنگ همین راه است. عرض این معبر به سمت فوقانی آن کاسته می*شود، به طوری که در بالای سنگ به 6 متر کاهش می*یابد.شکل این سنگ صاف و یکپارچه و قلعه درداری بر بالای آن واقع است. آثار عمارت و ساختمان*های متعددی از سنگ*های بزرگ و تراشیده در پی و بنای این قلعه تعدادی سنگ قبر مرمرین سفید و درخشان وجود داشته که روی آنها عباراتی به خط نسخ زیبایی حکاکی شده بود. این سنگ*های مرمر مفقود شده*اند. در بالای قلعه مزبور چاهی وجود دارد که طول و عرض آن 5/2 و عمق آن 8 متر است و به گونه*ای طراحی شده بوده که در مواقع بارانی آب شیرین لازم را جمع*آوری کند.بر روی این صخره به دستور کاظم*خان قراول *خانه مستحکمی با دری از سنگ مرمر احداث شده و روی یکی از پایه*های مرمری عبارت«ابونصر حسن بهادرخان حکمران...»و روی پایه دیگر نیز عبارت«الطرفر علی الله السطان الاعظم الحسین...» را با خط زیبایی حکاکی کرده*اند که متأسفانه به علت شکسته شدن پایه*ها، بقیه عبارات از بین رفته است.در این قلعه به دستور کاظم*خان ساختمان دو طبقه*ای نیز بنا شده که زمانی مورد استفاده خود و خانواده*اش بوده است. کاظم*خان در این قلعه، آهنگری، ریخته*گری و قایق*سازی دایر کرده بود و در ضمن به ساختن توپ سرپر و باروت و فشنگ و غیره نیز می*پرداخت. این قلعه فقط یک در دارد که به جاده سنگی باز می*شود.در قرن 7 هجری به دستور هلاکوخان قلعه قیرخلار را که به صورت مخروبه بوده، تجدید بنا می*کنند. گویا به دستور هلاکوخان کلیه خزاین آن را که از عراق و سایر کشورها به غارت جمع*آوری کرده بوده، به قلعه شاهی انتقال دادند و در جای امنی پنهان کردند. شایع است که مدفن او نیز در اینجاست و از این رو آن را گور قلعه نیز می*گویند.
گردآورنده: HEAVENLY
منبع: http://www.irandeserts.com