این گلبولها در مغز استخوان، تیموس، گره های لنفاوی و طحال تولید میشوند گلبولهای سفید کلیه اجزای یک سلول جانوری را دارند و همه نوع فعالیتهای حیاتی را
انجام میدهند.
تعداد گلبولهای سفید در هر میلیمتر مکعب خون انسان در حدود هفت هزار است که در مقایسه با تعداد گلبولهای قرمز این مقدار بسیار کم است. گلبولهای سفید به
دو گروه گرانولوسیت (دانهدار) و آگرانولوسیت (بدون دانه) تقسیم میکنند.
گرانولوسیتها
هسته چند قسمتی و سیتو پلاسم آنها دانهدار است و 70 درصد از گلبولهای سفید خون را تشکیل میدهند. این گلبولها خاصیت بیگانه خواری دارند و به هنگام گردش
در خون ، باکتریها و سایر مواد خارجی را با ایجاد پاهای کاذب و عمل فاگو سیتوزبه درون خود میکشند و آنها را هضم میکنند و از بین میبرند. این گلبولها همچنین
میتوانند از میانسلولهای پوششی جدار مویرگها عبور کرده و وارد فضای بین سلولی شوند و این عمل سلولهای سفید را دیاپدز میگویند. گرانولوسیتها به سه گروه
تقسیم میشوند.
نوتروفیلها
سلولهای کروی ، هسته دارای دو یا چهار لب پیوسته به هم توسط رشتههای باریک است. 15 - 12 میکرومتر قطر دارند. و کار فاگوسیتوز (ریزه خواری) جانداران
میکروسکوپی را انجام میدهند.
بازوفیلها
سلولهای کروی ، هسته با دو لب نامشخص و 12 - 10 میکرومتر قطر دارند. و هیستامین که باعث التهاب بافتها میشود و هپارین که جلوگیری از تشکیل لخته میکند را
آزاد میسازند.
ائوزینوفیلها
سلولهای کروی ، هستهها اغلب دو لب دارند، 12 - 10 میکرومتر قطر دارند و مواد شیمیایی که باعث کاهش التهاب میشود ترشح میکنند و به کرمهای انگلی معینی
حمله میکنند.آگرانولوسیتها
هسته نسبتا درشت و سیتوپلاسم یکنواخت دارند و شامل لنفوسیتها و مونوسیتها هستند.
لنفوسیتها
سلولهای کروی با هسته گرد ، سیتوپلاسم تشکیل حلقه باریک را در اطاف هسته می دهد 8 - 6 میکرومتر قطر دارند. لنفوسیتها در افراد بالغ حدود 25 درصد از
گلبولهای سفید را تشکیل میدهند. و بیشتر در دستگاه لنفاوی یافت میشوند. لنفوسیتها دو نوعند : نوع B که در مغز استخوان تولید و بالغ میشوند. اما در گرههای
لنفاوی جای میگیرند و نوع T که پس از ساخته شدن در مغز استخوان در تیموس مراحل رشد و نمو خود را طی میکنند.
ظاهر لنفوسیتها T , B در زیر میکروسکوپ بهم شبیه است اما فاصلههای آنها متفاوت است. سلولهای B آنتی کور (پادتن) ترشح میکنند. آنتی کورها ملکولهای پروتئینی و از نوع
گلوبولینها هستند. سلولهای T بر خلاف سلولهای B در سطح فرد گیرندههای آنتی کور مانندی دارد که به کمک آنها به آنتی زن میکروبها میچسبند. بدین ترتیب
سلولهای T متحرک هستند و خود به محل عفونت یافته میروند.
مونوسیتها
سلولهای کروی یا نامنظم میباشند. هستهها گرد یا کلیدی شکل و یا نعل اسبی شکلند. نسبت به لنفوسیتها ، سیتوپلاسم بیشتری دارند. 15 - 10 میکرومتر دارند. در خون به
عنوان سلولهای فاگوسیت کننده عمل میکنند دستگاه گردش خون را ترک کرده و تبدیل به ماکروفازهامیشوند که باکتریها ، سلولهای مرده ، اجزای سلولی و بقایای
درون بافتی را فاگوسیتوز میکنند در بدن بخصوص در کبد، طحال و گره های لنفاوی یافت میشود.
شمارش WBCها دو جزء دارد:
یکی مقدار کلی گلبولهای سفید در یک میلیلیتر خون و دوم شمارش جزء به جزء این سلولها، چون گلبول های سفید خون، پنج نوع مختلف دارند که کم و زیاد شدن
هر کدام از این انواع، معنی خاص خود را خواهد داشت.
مقادیر طبیعی
در بزرگسالان و بچههای بالاتر از 2 سال مقدار گلبولسفید بین 7 تا 10 هزار در هر میلیلیتر خون طبیعی است.
محدوده خطر
WBC کمتر از 2500 و بیشتر از 30000 نشاندهنده بیماریهایی هستند که میتوانند گاهی خطرناک باشند.
چه چیزهایی باعث کاهش WBC میشود؟
لکوپنی یا کاهش گلبولسفید به مقادیر کمتر از 4 هزار گفته میشود که معمولا در اثر نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی ، عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه،
بیماریهای خودایمنی و ایدز به وجود میآید. در بسیاری از انواع نارساییهای مغز استخوان، مثلا بعد از شیمیدرمانی، رادیوتراپی و ... هم این مقدار کاهش مییابد.
چه چیزهایی باعث افزایش WBC میشود؟
افزایش گلبولسفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از 10هزار گفته میشود که به طور معمول نشاندهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن، لوسمی یا سرطان
خون است. ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش میدهد.
نکته:
- عمل اصلی گلبولسفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم از بدن است و در مواقع آلرژیها هم این سلولها مسئول بروز واکنش هستند.
- تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشاندهنده عفونت با میکروب (مثل باکتری یا ویروس) و یا حتی استرس باشد.
- فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون میشود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش میدهند
مقدار طبیعی گلبول های سفید در بدن شخص سالم
نوتروفیل 65% بازوفیل 5/. – صفر % ائوزینوفیل 1 – 3% لنفوسیت 25% مونوسیت 5-9%
لوازم مورد نیاز :
1-لام نئوبار (هموسیستو متر)
2- لامل
۳- سمپلر 1000 و 50
4- لوله مویین
5- محلول مارکانو(برای از بین بردن گلبولهای قرمز ورقیق کردن خون )
6- میکروسکوپ
لام نئوبار يا توما:
از دو مستطيل شفاف در وسط تشكيل شده است كه داراي درجه بندي براي شمارش گلبول سفيد و قرمز است. هر مستطيل در زير ميكروسكوپ به صورت يك مربع ۳
ميليمتري كه به ۹ مربع ۱ ميليمتري تقسيم شده است مشاهده مي شود. مربع هايي كه در چهارگوشه قرار دارند مسئول شمارش گلبول سفيد مي با شند و مربعي
كه در وسط قرار دارد داراي تقسيم بندي ريزي است كه براي شمارش گلبول قرمز مي باشد .
نمونه :
خون را از سرنگ به لوله CBCکه دارای ماده ی ضد انعقاد اتيلن دي آمين تترااستيک اسيد يا EDTA میباشد انتقال میدهیم . بايد توجه داشت مقدارEDTA مصرفي
بايد متناسب با مقدار خون باشد وچنانچه بيش از اندازه مصرف شود ، آب گلبولها را جذب کرده وسبب چروکيدگي آنها مي شود . افزايش EDTA بيش از 2 ميلي گرم به
ازاي هر سي سی خون سبب کاهش قابل توجه هماتو کریت ودر نتیجه افزایش MCHC می شود .
چنانچه خون در EDTA بماند بتدریج تغییرات زیر در مورفو لوژی گلبولهای قرمز مشاهده می شود :
الف- گلبولهای قرمز بتدریج متورم شده وحالت کروی پیدا می کنند .
ب- در نوتروفیلها باگذشت زمان پل اتصال دهنده بین لوبها از بین می رود وگاهی تنها فقط یک لوب باقی می ما ند ، گرانولها محو شده و زمینه سیتوپلاسم نوتروفیل
هابه رنگ صورتی در می آید ، که حتی ممکن است با گلبول قرمز هسته دار یا NRBC اشتباه شود
ج- هسته لنفوسیتها ومنو سیتها منشعب شده و بصورت برگ شبدری با واکئول های سیتوپلاسمی
همراه می شوند .
انجام آزمایش :
یک سي سي (1000 لاندا ) از محلول مارکانو را به کمک سکپلر 1000 در يک لوله آزمایش ميريزيم. سپس با کمک سمپلر 50 مقدار 50 لاندا از محلول را اوت کرده و 50
لاندا از نمونه خون را به درون محلول منتقل میکنیم و محلول را هم میزنیم .
لام نئوبار تميز را روي ميز صاف و تراز قرار ميدهيم، لامل تميز را روي لام قرار ميدهيم سپس مقداری از محلول نمونه را توسط لوله مویین برداشته و چند قطره از محلول
را به آرامی در بين لام و لامل هدايت ميکنيم بطوريکه مخلوط خون و ماده رقيق کننده به منطقه شمارش نفوذ کند، اگر ماده به درون شيارها نفوذ کند بايد لام را شسته
خشک کرده مجدداً مورد استفاده قرار ميدهيم.
چند دقيقه لام را ثابت ميگذاريم تا سلولها بيحرکت شوند. لام را زير ميکروسکوپ قرار ميدهيم با عدسي 10xمورد مطالعه قرار ميدهيم و چهار مربع بزرگ واقع در چهار
گوشه صفحه مدرج را شمارش ميکنيم.
محاسبه تعداد گلبولهاي سفيد:
روش اول (محاسبه تعداد گلبولها در هر میلی متر مکعب نمونه ) :
هر ضلع مربع بزرگ ۱ ميليمتر است .لام و لامل را چنان دقيق وماهرانه ساخته اند بطوريکه وقتي لامل روي لام قرار ميگيرد دقيقا ارتفاع(فاصله)لام تا لامل ۰.۱ ميلي متر
مي شود بنابراين حجم واقع دريک مربع بزرگ ميشود يکدهم ميلي مترمکعب.
چون گلبولها را در چهار مکعب مستطيل شمارش کرده ايم حجم چهارمکعب مستطيل ميشود چهاردهم ميلي متر مکعب. ضريب رقت ۲۰ است يعني خون به نسبت
يک به بيست رقيق ميشود.
به عبارت ديگر ما گلبول هاي سفيد خون رادرحجمي برابر با يک پنجاهم ميلي متر مکعب حساب ميکنيم در نتيجه واضح است بايد تعداد کل گلبولهاي شمارش شده در
چهار مربع در عدد ۵۰ ضرب شود.
مثال: تعداد گلبولهاي شمارش شده درچهار مربع بزرگ واقع در چهارگوشه ۱۸۵ عدد مي باشد بنابراين تعداد کل گلبولهاي سفيد خون ۹۲۵۰ عدد در ميلي مترمکعب ميشود.
روش دوم (محاسبه تعداد در هر میلی لیتر نمونه ):
برای این کار فقط تعداد گلبولها را در یک مکعب مستطیل شمارش کرده و عدد بدست آمده را در 104 ضرب میکنیم .
منبع :
lslums.blogfa.com
--------- ادغام پست ------------
تصویر لام نئوبار :
قسمت هایی که با حرف W مشخص شده را شمارش می نماییم.
تصویر لام نئوبار در زیر میکروسکوپ
به انجمن امروزی خوش آمدید لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
