نام انگلیسی: Jashk Salt Dome نام فارسی : گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی گنخک دشتی در فاصله ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر خورموج و ۱۵ کیلومتری شهر کاکی قرار دارد. وسعت کوه نمک مطابق با نقشه 3 هزار و 666 هکتار است و يکي از جاذبه*هاي طبيعي استان بوشهر به شمار مي*رود.
اين گنبد حد فاصل دو شهرستان دشتی و دیر است كه تشکیل گنبد شمال غربی به جنوب شرقی بوده از سمت غرب به روستای گنخک و روستای جاشک کشیده شده و از سمت شرق از روستای باغان تا روستای درویشی در بخش کاکی ادامه دارد و راه دسترسی به گنبد از سمت شرقی از فاصله ۳ کیلومتری بعد از روستای گنخک از طریق جاده خاکی معدن قدیمی سنگ نمک که در منطقه فعالیت می کرده است و از سمت شرقی گنبد بعد از پل روستای کردلان جاده ی خاکی را به سمت گنبد پیش گرفته تا به پای کوهپایه*های گنبد برسیم.
اين منطقه کوهستاني بوده و به علت شرايط خاص توپوگرافي و اقليمي فاقد هرگونه چشمه*هاي آب شيرين، آبشخور و چاه است و تنها غارهاي نمکي و چشمه*هاي نمکي به تعداد فراوان وجود دارد. کوه نمک جاشک در محدوده درويشي *رودخانه*مند قرار گرفته است. بخش*هايي از گنبد نمکي کاکي که داراي نمک است فاقد هر گونه پوشش گياهي است اما بيشتر لايه*هاي سازنده آن آهکي است که از ميان کوه نمک سربرآورده و از پوشش گياهي بسيار خوبي برخوردار است و در دامنه هاي کوه نيز گياهان مقاوم به شوري مشاهده مي*شود. در کل پوشش گياهي منطقه شامل گون، گيشدار و قيچ است که در فصل زمستان و بهار انواع گياهان يک*ساله سطح زمين را مي*پوشاند و زيبايي خاصي به آن مي*بخشد. همچنين در دره*هايي که از نمک*زارهاي نمکي در امان مانده*اند، درختچه*هاي کنار و اشک به وفور ديده مي*شود.

کوه نمک با دارا بودن چشم*اندازهاي زيباي زمين*شناسي، انواع سنگ*هاي مختلف، غارهاي طبيعي و طبيعت بکر درون آنها، آبشارکوه*ها و آويزه*هاي نمکي نه تنها چشم هربيننده*اي را براي تفريح و کوهنوردي به طرف خود جلب کرده بلکه بهترين محل مطالعه براي محققان علاقه*مند به علم زمين*شناسي است. برخي ويژگي*هاي گردشگري زمين*شناسي گنبد نمکي جاشک به شرح ذيل است: رنگ سفيد نمک*هاي طعام گنبد به منطقه جلوه*اي زيبا بخشيده است به نحوي که از جاده خورموج دير به صورت يک کوه برفي زيبا در بخش شرقي دشت برهنه ظاهر شده است.

يخچال*هاي نمکي از جمله پديده*هاي زيباي گنبد نمکي دشتي به شمار مي*رود و در ناحيه شمال غربي گنبد به وضوح ديده مي*شود. اين يخچال*ها که حاصل حرکت ثقلي توده*هاي نمکي در جهت شيب زمين است در حاشيه کناره گنبد تشکيل مي**شود و به دليل مشابهت آن با يخچال*هاي يخي به اين نام شهرت يافته است. آبشارهاي زيباي نمکي از ديگر ويژگي*هاي گردشگري گنبد نمکي دشتي است که چهره*اي بس زيبا و دلنشين را به آن بخشيده است. اين آبشارها که در واقع مسير طبيعي جريان آب گنبد بوده در فصول کم آبي به واسطه تبخير کامل آب، بلورهاي زيباي نمکي ضخيمي در جهت جريان و به ويژه در مسير آبشارها ايجاد شده است و منظره تماشايي آبشار نمکي را ايجاد کرده است. اين پديده نادر در اواسط بهار تا تابستان و پائيز ديده مي*شود.

غارهاي نمکي ديگر از جلوه*هاي تماشايي گنبد نمکي دشتي است. اين غارها که بر اثر انحلال رسوبات نمکي ايجاد مي*شوند در جاي جاي گنبد ديده مي*شود. در بخش*هاي داخلي اين غارها بلورهاي زيباي نمک به صورت استلاگميت و استلاکتيت جلوه*اي ديدني به غارها بخشيده است. تخت ديو يکي از زيباترين پديده*هاي زيباي فرسايشي گنبد دشتي است که به دليل اختلاف در ميزان فرسايش*پذيري سنگ*ها به صورت ستون*هايي در ميان نمک*هاي گنبد ظاهر شده*اند.

بلورهاي زيباي نمک و بسياري کاني*هاي غير سيليکاته نظير پيريت و فلورين با تنوع رنگ و جلاي فلزي و غير فلزي آنان خيره*کننده چشمان هر بيننده*اي است. گنبد نمکي دشتي ميزبان کاني*ها و بلورهاي زيباي فراواني است که در پهنه گنبد گسترده*اند. تنوع رنگ نمک*هاي صنعتي گنبد پديده*اي متحير و شگفت*انگيز است که در هيچ جاي استان مشابه آن را نمي*توان يافت. رنگ*هاي متنوع قرمز، قهوه*اي، سفيد، زرد، سياه و نارنجي نمک*ها يکي از ويژگي گنبد دشتي است که نقش مهمي در جذب گردشگران به استان مي*تواند ايفا کند. پلايا از پديده*هاي زيباي فرسايش حاصل از گنبد*هاي نمکي است که در دشت*هاي دامنه*اي پايين دست گنبدها به دليل شور بودن آب*هاي فصلي حاصل از اين گنبدها و سيلان آن روي دشت و تمرکز در نواحي خط*القعر آبرفت*ها به صورت پهنه*هاي نمکي ايجاد مي*شود.

اين جاذبه*هاي طبيعي در منطقه کوه نمک و ظرفيت فراوان آن براي گردشگري به همراه يک مديريت صحيح زيست*محيطي مي*تواند بهترين منطقه گردشگري در آن ناحيه با ترويج فرهنگ زيست محيطي جهت حفاظت از منابع طبيعي با رواج نوع خاصي از گردشگري به نام گردشگري طبيعي باشد، چرا که پيشگامان طبيعت*گردي در جهان براين باورند که براي حفظ واقعي محيط*هاي طبيعي بايد گردشگران را در اين محيط*ها پذيرا باشند.
اثر طبیعی ملی
کوه نمکی جاشک به عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان بوشهر در سال 88 به ثبت رسیده و اکنون در اختیار محیط زیست قرار گرفته است. مهمترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمکهای این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصر به فرد، آبشارها، بلورها و ... مي توان اشاره داشت. در آینده نزديك محیط بانی آن در روستای جاشک از توابع شهر آبدان شهرستان دیر افتتاح مي شود.

گردآورنده: HEAVENLY
منبع: http://www.irandeserts.com