نام انگلیسی: Hanna hunting prohibited area
نام فارسی : منطقه شکار ممنوع حنا

منطقه شكار ممنوع حنّا واقع در 30 كيلومتري جنوب شرقي شهر سميرم و 8 كيلومتري شمال شهر حنّا شامل درياچه سد مخـزني حنّا و كوههاي موجود در جنوب و جنوب شرقي آن به وسعت 18750 هكتار است كه در حدفاصل 51 درجه و 41 دقيقه و 25 ثانيه تا 51 درجه و 54 دقيقه و 10 ثانيـه طول شرقي و 31 درجه و 3 دقيقه و 30 ثانيه تا 31 درجه و 15 دقيقه عرض شمالي قرار گرفته و ارتفاع متوسط آن از سطح درياهاي آزاد 2330 متر است. نزديكترين منطقه مسكوني به اين منطقه روستـاي اسلام*آباد (يا قلعه مختارخان) است.
سيماي طبيعي :

منطقه شكار ممنوع حنّا شامل دو اكوسيستم متمايز از هم است كه در كنار هم زيستگاههاي مناسبي را جهت حفظ زنجيره حيات در اين منطقه بو*جود آورده*اند.
اكوسيستم*هاي خشكي (كوهستاني) : اين اكوسيستمها شـامل يك رشتـه كـوه بلند و طويل با آبراهه*هاي عميق و پر شيب بنام رشته كوه (رگ حنّا) است كه داراي چندين قله مرتفع شامل قله*سنگ رستم به ارتفاع 2956 متر، قله نفه به ارتفاع 2865 متر است. طول رشته كوه رگ حنّا حدود 25 كيلومتر با عرض 8 تا 5/4 كيلومتر است. بخش شمالي اين رشته*كوه بطول 5/17 كيلومتر در مركز منطقه شكار ممنوع حنّا واقع شده است. اين رشته كوه آهكي داراي سختونهاي بريده بريده و دره*هاي عميق و پرشيب است كه در دامنه*ها بصورت تپه* ماهورهايي با شيب ملايم ظاهر مي*گردد و در پايين*ترين شيب به درياچه سد حنّا و دشتهاي جلگه*اي حاشيه*اي منتهي مي*گردد. اين ارتفاعات نقش مهمي در مسائل هيدرولوژيكي و اكولوژيكي منطقه دارند و بعضاً سرچشمه رودخانه*هاي دائمي و فصلي تأمين*كننده آب درياچه سد حنّا از اين ارتفاعات منشاء مي*گيرند.
اكوسيستمهاي آبي : اين اكوسيستمها شامل درياچه سد حنّا و رودخانه*هاي تأمين*كننده آب درياچه مي*باشند.
راههاي دسترسي :

براي رسيدن به درياچه حنّا و مناطق كوهستاني حاشيه آن دو مسير وجود دارد :

جاده سميرم به حنا : در سمت جنوب شهر سميرم جاده شـوسه باريكي به طول 35 كيلومتر به سمت شهـر حنّا منشعب مي*گردد كه راه اصلي درياچـه در كيلومتـر 30 آن به طول يك كيلومتر به سمت شرق از آن جدا مي*شود و پس از دور زدن، درياچه سد حنّا به سمت شهرستان آباده ادامه مسير مي*دهد.

جاده سميرم ـ اسلام*آباد : اين جاده از شمال منطقه مي*گذرد و شهر حنّا را به روستاي اسلام*آباد مرتبط *مي*كند.
پوشش گياهي :

پوشش گياهي اين منطقه به دليل موقعيت خاص جغرافيايي (قرارگرفتن در دامنه*هاي بلندترين ارتفاعات رشته كوه زاگرس، يعني قلل مرتفع دنا)، بالابودن ميزان نزولات جوي و نيز اقليم خنك و مرطوب آن كاملاً متنوع و از نظر دانش گياه*شناسي از اهميت زيادي برخوردار است. 3/42% حوضه آبريز رودخانه حنّا را اراضي مرتعي تشكيل مي*دهد. نسبت اراضي شخم*خورده قديمي و ديم*زارها 4/31% است كه از قابليت مرتعي برخوردارند و با انجام عمليات اصلاحي، قابل احيا است و حدود 21% اراضي منطقه سنگلاخي و صخره*ايي هستند. از نظر وضعيت، مراتع عالي و خوب در منطقه وجود ندارد بلكه معادل 29% ازمراتع داراي وضعيت متوسط، 66% داراي وضعيت فقير و 5% بسيار فقير هستند. در اين منطقه حدود 24 تيپ گياهي تشخيص داده شده است كه گياه مناسب آن گونه*هاي گون (Astragalus sp.) است كه در 17 تيپ از 24 تيپ حضور دارند و در دو تيپ تنها گونه غالب را تشكيل مي*دهند. گونه غالب مرتعي ديگري كه بعد از گون*ها از فراواني نسبتاً مناسبي برخوردار است جار و علفي (Bromus Tomentellus) است كه در 12 تيپ گياهي به عنوان گونه غالب حضور دارد.
حيات وحش جانوري :

حيات وحش منطقه شامل جانوران خشكي*زي و آبزي است كه داراي تنوع قابل توجهي مي*باشد.

پستانداران منطقه

در ارتفاعات : كل و بز Capra aegagrus.

در كوهپايه*ها : قوچ و ميش وحشي Ovis orientalis، گرگ Canis lupus، كفتار Hyaena hyaena، شغال Canis aureus، روباه Vulpes vulpes و سمور Martes foina. (2)
پرندگان منطقه:

پـرنـدگان خشكـي*زي : كبك Alectoris chukar ، تيهو Ammoperdix griseogularis ، بلـدرچيـن Coturnix coturnix و سنگ چشم خاكستري Lanius excubitor ، سسك تـالابي معمـولي Acrocephalus scipaceus ، انــواع گنجشكهـا بخصوص گنجشك معمولي Posser domesticus و انواع كلاغها بخصوص كلاغ ابلق Corvus corone .

پرندگان آبزي : اردك كله سبز Anas platyrhynchos ، خوتكا Anas crecca، چنگر Fulica atra، تنجه Tadorna tadorna، آنقوت Tadorna ferruginea، غاز خاكستـري Anser anser ، اردك سرحنايي Aythya ferina ، اگـرت بزرگ Egretta alba، اگرت كوچك Egretta garzetta، پرستـويي دريايي بد صدا Sterna sandvicensis ، كاكايي صورتي Larus genei، تليله*كوچك Calidris minuta، سليم*كوچك Charadrius alexandrinus، فلامينكو Phoenicopterus ruber، كفچـه *نـوك Platalea leucorodia، چـوب پا Himantopus himantopus، آب چليـك تك*زي Tringa ochropus، بـاكلان Phalacrocorax carbo ، عقاب دريـايي دم سفيد Haliaeetus albicilla و عقـاب طلايي Aquila chrysaetos .(3و4)
خزندگان منطقه:

لاك پشت مهميزدار غربي ، مار پلنگي Coluber ravergieri ، افعـي شاخـدار Cerastes cerastes ، تيره مار Psammophis schokari ، مار چليپر Natrix tessellata ، كور مار Eryx jaculus و انواع مارمولكها از خانواده*هاي لاسرتا و جكوها.(5)
ماهيان منطقه:

تاكنون در سد حنّا 7 گونه ماهي استخواني بومي و 2 گونه ماهي پرورشي نمونه*برداري و شناسايي شده*اند.

الف) ماهيان بومي : اين ماهيان از رودخانه*هاي تأمين*كننده آب درياچه آمده*اند و به*خاطـر محيط غني از مـواد غذايي و شرايط محيطي مناسب به سرعت در حال رشد و تكثير مي*باشند، ماهيان بومي درياچه عبارتند از : Capaeta oculeata، Capaeta damascino، Chalcabernus mossolensis، Apoeta aculeat ، Chondrostoma regium، Barbus plebjus، Barbus laganarum .

ب ) ماهيان پرورشي : قزل آلاي رنگين*كمان Oncorhynchus mrkiss، Oncorhynchus sp (6)
ويژگيهاي عمومي درياچه سد حنّا :

در سال 1373 وزارت نيرو در دره حنّا جهت جلوگيري از هدر رفتن آب رودخانه حنا و گسترش فعاليتهاي كشاورزي در اراضي حنّا اقدام به احداث سد خاكي به ظرفيت مخزن 50 ميليون متر مكعب، با طول تاج حدود 245 متر و عرض 10 متر با ارتفاع 35 متر براي تأمين آب 2500 هكتار از اراضي دشت حنا نمود.

اين درياچه داراي مساحت بين 520 هكتار در مهرماه و 890 هكتار در اسفندماه با عمق بين 2 متر تا 30 متر مي*باشد. حجم ساليانه آب دخيره شده درياچه بين 45 تا 50 ميليون متر مكعب است. حجم آب ورودي ساليانه به درياچه حدود 42 ميليون متر مكعب است كه از نزولات جوي و آب دو رودخانه شش بلوكي و رحيمي تأمين مي*گردد(6). با توجه به شيب بستر و نسبت سطح به عمق، مساحت درياچه به دو قسمت عمده تقسيم مي*شود.

قسمت اول كه بلافاصله پشت سد قرار دارد، داراي عرض كم و عمق زياد و قسمت دوم داراي سطح وسيع و عمق كم مي*باشد. مساحت قسمت كم عمق بالايي حدود 8 برابر قسمت عميق پاييني است.
منابع تأمين*كننده آب درياچه حنّا :

با توجه به اينكه منطقه كاملاً كوهستاني بوده و چهار طرف درياچه سد بوسيله بخشي از ارتفاعات دامنه رشته*كوه دنا محصور گرديده و با عنايت به اينكه نزولات جوي در آن بيشتر بصورت برف مي*باشد. در دامنه اين ارتفاعات رودخانه*هاي فصلي و دائمي متعددي وجود دارد كه آب آنها به درياچه حنّا مي*ريزد. چهار رودخانه دائمي موجود در منطقه كه منابع اصلي تأمين*كننده آب درياچه مي*باشند، عبارتند از :

رودخانه حنّا : از اتصال دو رودخانه شش بلوكي و رحيمي رودخانه حنّا بوجود مي*آيد. اين رودخانه يكي از شاخه*هاي رودخانه سميـرم است كه در محل رودآباد به رودخـانه ماربر متصل گرديده و پس از طي مسافت 35 كيلومتر در شمال منطقه كهكيلويه به رودخانه خرسان مي*پيوندد. مساحت حوضه حنّا 710 كيلومتر مربع و ميانگين بارنـدگي ساليانه آن حدود 350 ميلي*متر و ميزان تبخير و تعرق ساليانه آن حدود 6/641 ميلي*متر است. متوسط دبي ساليانه خشكسالي صدساله و دبي ساليانه ترسالي صدساله به ترتيب مابين 60 -40، 6/28-5/16، 4/136-125 ميليون متر مكعب در سال و دبي سيلابي هزارساله 701 - 589 متر مكعب در ثانيه است.

رودخانه رحيمي : اين رودخانه از ارتفاعات شمال منطقه ؛ (ارتفاعات دلما) سرچشمه گرفته و پس از دريافت آب رودخانه چاه تل (كه از تالاب جركان سرچشمه مي*گيرد) و آب چشمه*اي معروف به چهل چشمـه به درياچه حنّا مي*ريزد.

رودخانه شش*بلوكي : اين رود از ارتفاعات شش*بلوكي و قبر كيخا واقـع در شرق و شمال شرقي درياچه حنّا سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از روستاهاي قلعه مختارخان و اسلام*آباد به درياچه حنّا مي*ريزد.

رودخانه بهمن*زاده : اين رودخانه يكي از سرشاخه*هاي رودخانه شش بلوكي است كه در سال*هاي پرباران داراي جريان دائمي است.
اهميت و ويژگيهاي درياچه سد حنّا :

ايجاد درياچـه حنّا و تقـويت پـوشش گيـاهي منطقه حاشيه درياچه باعث تجمـع پرندگان و ايجاد محيطي مناسب براي زيست و تكثيـر انواع حشرات و جانوران، افزايش غناي گونه*اي و پتانسيل*هاي زيستي، اقليمي و هيدرولوژيكي منطقه گرديده و در مجموع چشم*اندازي طبيعي و زيبا و تفرجگاهي دلپذير را به وجود آورده است. گياهان موجب توازن اكولوژيكي خاك و عامل مؤثري براي بقاي زندگي پرندگان، حشرات و غيـره هستند. با ايجاد درياچه حنّا، تنـوع*زيستـي(Biodiversity) منطقـه تقـويت شده، جاذبه*هاي جهانگردي و تفريحي (اكوتوريسم) در منطقه به وجود آمده و محيط مناسبي براي پژوهشگران علوم زيستي ايجاد شده *است: دره*هاي عميق و زيباي منطقه باعث جذب *دوستداران*طبيعت و كوهنوردان شده و بالاخره ايجاد درياچه باعث جذب هزاران پرنده بومي و مهاجر گرديده كه در فصلهاي زمستان و تابستان در اين درياچه زمستان*گذراني، تغذيه، استراحت و تخم*گذاري مي*كنند.

به سبب قرار گرفتن درياچه حنّا در ميـان زمينهاي كشاورزي و مـراتع عشايري و بارنـدگي قابل*توجه منطقه، هر ساله مقدار زيادي رسوبات، كودهاي دامـي و كـودهاي *شيميـايي از زمينهاي حاشيـه به داخل درياچه تخليه مي*گردد كه باعث رشد گياهان آبـزي و كاهش حجم ذخيره درياچه گرديده و در دراز مدت عمر مفيد درياچه و سد را تهديد خواهد كرد.

درياچه حنّا علاوه بر قابليتهاي فوق، توان*هاي گوناگون بوم*شناختي، تفرجگاهي، اقتصادي و اجتماعي از ارزش*هاي تحقيقاتي و علمي فراواني نيز برخوردار است. در حال حاضر اين درياچه بعنوان منبع حياتي و مؤثر در زندگي ساكنان منطقه محسوب مي*شود و يكي از ارزش*هاي منحصر به فرد در اين منطقه به*شمارمي*آيد.

گردآورنده: HEAVENLY
منبع: http://www.irandeserts.com