اختصارات آزمایشگاه هماتولوژی

[علی بختیاری]

تست خون یکی از مهمترین آزمایشات در آزمایشگاه های طبی است و ارزش تشخیصی بسیار بالایی دارد . اما برای اینکه به اختصارات و اطلاعات لازم از برگه آزمایش

دست یابیم نیازمند یکسری تخصص و اطلاعات داریم تا از وضعیت بدنی خون آگاه شویم . ما در این پست به شما کمک می کنیم تا اختصارات آزمایشی را به طور

خلاصه فراگیرید و خودتان بدون کمک کسی جواب تست های خونی خود را تفسیر کنید . امیدوارم که مفید واقع شود.

مقدمه

در گذشته اندیکسهای خونی توسط تکنسین انجام میشد ولی رفته رفته به علت نیاز به آزمایش خون ، افزایش جمعیت ، اساسی شدن آزمایش خون برای بسیاری از

بیماری ها ، افزایش هزینه و وقت زمانی که توسط تکنسین تست انجام میشد و ........ روش دستی ، جای خود را به دستگاه های پیشرفته و مجهز داد . امروزه در

بسیاری از آزمایشگاه ها و بیمارستان های کشور این دستگاه ها نصب و مورد استفاده قرار می گیرد .با همه گستردگی این دستگاه ها باز هم انسان از این پروسه

خارج نشده است و کالیبراسیون دستگا ه ها توسط تکنسین انجام می شود .

هماتوکریت - Hematocrit

شاید مهمترین و معروفترین اندیکس خونی باشد که در بین عموم هم رایج است . هماتوکریت درصد گلبولهای قرمز به حجم کلی خون است . واحد هماتوکریت لیتر در

لیتر است ولی معمولا به صورت درصد بیان می شود . مقادیر مرجع معمولی برای مردان 41 الی 51 و برای زنان 36 الی 45 است . معمولا کمتر از این مقدار را آنمی و

بیشتر از آن را پلی سایتمی می نامند . مقادیر هماتوکریت به سن و جنس و شرایط جغرافیایی بستگی شدیدی دارد به طوری که در ارتفاع زیاد هماتوکریت زیاد (به

علت اکسیژن کم) است و یا در افراد سیگاری مقدار هماتوکریت زیاد است . در اطفال زیر ده سال 35 درصد و در نوزادان ممکن است تا 60 درصد هم باشد .

• پس هماتوکریت نشان دهنده مقادیر کل گلبولهای قرمز خون شما نسبت به کل خون است (کل خون انسان 6 لیتر است ) .

اندیکس های گلبول های قرمز

گلبولهای قرمز دارای ساختار مشخص مقعر و بیضی شکل خاصی دارند هر گونه تغییر در اندازه ، رنگ و شکل ظاهری این سلولها نشان دهنده نوعی نا هنجاری در بدن

است . اما برای شناسایی این نا هنجاری ها باید اندیکس های خونی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد . اندیکسهای خونی شامل یکسری اطلاعات از شکل ، اندازه ،

رنگ و .. گلبولهای قرمز هستند که توسط دستگاه و فرمولهای ویژه اندازه گیری می شوند . هر گونه تغییر از مقادیر نرمال نشان دهنده تغییر در ساختمان و یا منشا

گلبولهای قرمز است . این اندیکس ها توسط هماتوکریت ، غلظت هموگلوبین و تعداد گلبولهای قرمز به دست می آید .

Mean Cell Volume (MCV)
میانگین حجم سلولی

MCV حجم متوسط گلبولهای قرمز است و از هماتوکریت و شمارش گلبولهای قرمز به دست می آید . واحد آن فمتولیتر است . در تالاسمی مقدار این اندیکس کاهش میابد .

MCH = Mean Cell Hemoglobin

محتوای متوسط وزن هموگلوبین

MCH محتوای متوسط وزن هموگلوبین گویچه قرمز است و با استفاده از غلظت هموگلوبین تقسیم بر شمارش گلبولهای قرمز به دست می آید . 45 درصد خون ما از سلولها خونی

تشکیل شده است و 55 درصد از پلاسما . از این 45 درصد ، 33 درصد سلولها خونی شامل گلبولهای قرمز است و 33 درصد هر گلبول قرمز از هموگلوبین تشکیل شده است .

Mean Cell Hemoglobin Concentration (MCHC)
میانگین غلظت هموگلوبین سلولی

MCHC غلظت متوسط هموگلوبین در حجم معینی از گلبولهای قرمز است . و با تقسیم هموگلوبین بر هماتوکریت به دست می آید مقدار نرمال ان 33 گرم در دسی لیتر است .

Red Cell Distribution Width (RDW)
پهنای یا عرض گسترش گلبولهای قرمز

این یکی از اندیکس های تازه به دوران رسیده است و چند مدتی است که در تستها درج می شود . تا به حال خودم هم تو این مشکل داشتم . همانطور که گفتیم

گلبولهای قرمز اندازه های تقریبا یکسانی دارند . هر گونه تغییر در اندازه انها را انیزوسیتوز می گویند و این اندیکس نشان دهنده مقدار انیزوسیتوزی گلبولهای قرمز است

. مثلا در کمبود اهن نزدیک 18 است . امیدوارم که مفهمو را رسانده باشم . مقادیرRDW از روابط زیر به دست می آید :

RDW=SD/MCV * 100

SD= اندازه بزرگترين RBC - اندازه كوچكترين RBC (بر حسب FL)

اندیکس های مربوط به شمارش سلولهای خونی

مواردی که در بخش قبلی مطرح شد مربوط به گلبولهای قرمز خون بود . ولی در یک جواب آزمایش شمارش سایر سلولها هم انجام و گزارش می شود که کمک فراوانی

در شناسایی و تشخیص بیماری می کند . برای نمونه در انمی تعداد گلبولهای قرمز کاهش می یابد و یا در عفونت مقادیر نوتروفیل ها افزایش می یابد . در عفونت و یا

لوسمی مقادیر لوکوسیتها (گلبولهای سفید ) افزایش میابد . و یا در ترومبوسایتوپنی مقادیر پلاکت کاهش میابد .

• گلبولهای قرمز (rbc)

این سلول ها کوچک (8 میکرومتر ) جز کوچکترین سلولهای بدن هستند و 25% کل سلولهای بدن را شامل می شوند . افزایش و کاهش انها نشان دهنده پلی

سایتمی و یا انمی است

• گلبولهای سفید (wbc)
  
  

گلبولهای سفید نقش دفاعی در بدن را بر عهده دارند . در برگه آزمایش تعداد نوتروفیلها ، بازوفیلها و ائوزینو فیلها و مونوسیت ها ذکر می شود . 60 – 70 درصد گلبولهای

سفید از نوتروفیل ها تشکیل شده است . افزایش انها می تواند نشان دهنده لوسمی یا سرطان خون باشد .

• پلاکت ها (plt )
  
  

مقادیر پلاکتی هم جزئی دیگر از برگه آزمایش است . پلاکتها وظیفه انعقاد خون را بر عهده دارند .

ESR

مقدار رسوب گلبولهای قرمز است و یک آزمایش عمومی برای بسیاری از ناهنجاری ها است . عوامل مختلفی بر ESR تاثیر دارند . مثلا فیبرینوژن پلاسما و گلوبولین ها

و کلسترول درجه رسوب را زیاد و آلبومین پلاسما و لیسیتین درجه رسوب را کاهش می دهد . تغییرات مرفولوژی هم بر ان اثر میگذارد .

• پنومونی باکتریایی و میلوم مولیتیل بیشترین رسوب را دارد .
  
  منبع :
  
  biochemistrybranch.blogfa